Sporo o zwyczajach, rytuałach, a także historii diaspory żydowskiej w Wiedniu można dowiedzieć się podczas odwiedzin w Muzeum Żydowskim.
Od średniowiecza przez Shoah do współczesności
Filia przy Dorotheergasse oferuje ciekawy przekrój eksponatów, gdzie dzięki przedmiotom codziennego użytku, przedmiotom kultu czy też kartkom z pamiętnika możemy przyjrzeć się historii żydowskiej diaspory w Wiedniu od średniowiecza do Shoah.
Uwagę – na tle innych wiedeńskich muzeów, które zwykle znajdują się w reprezentacyjnych budynkach, jakie same w sobie są warte odwiedzin – dzięki swojej prostocie, zwraca już sama architektura muzeum i kolorystyka oszczędnych architektonicznie wnętrz, utrzymana w biało- szarym, tonie. Szczegółem, który z pewnością przykuwa uwagę jest zawieszony pod szklaną konstrukcją dachu rower, jaki jest firmowym znakiem muzeum na materiałach promocyjnych. Sporą część wystawy stałej muzeum stanowią przedmioty służące do sprawowania kultu, tak w synagodze, jak i w domu rodzinnym. Zobaczyć można więc jady – dłonie służące do wskazywania odnośnego miejsca w Torze, ozdoby, jakimi przystrajano Torę. Nie brakuje tez bukietów, które, w razie braku własnego, można było wypożyczyć w Święto Szałasów, by w świątyni dziękować za dary natury.
Na najwyższym piętrze zebrano przedmioty, które w społeczności żydowskiej w Wiedniu znalazły się za sprawa emigrantów z różnych części Europy m.in. z Polski. Na fotografiach, w innej części muzeum, można zobaczyć tez jak zmieniał się wystrój pokoju służącego do świętowania szabatu. W muzeum żydowskim nie brakuje oczywiście przedstawienia historii rozwoju antysemityzmu. Jedna z części wystawy stawia pytanie o politykę „tolerancji” cesarza Józefa II.
W muzeum można też przyjrzeć się cyklowi żydowskich świat i tradycji. Ekspozycja stała „Nasz Wiedeń” przedstawia współczesną historię mniejszości żydowskiej, jaka wyemigrowała z terenów Europy środkowo- wschodniej. W wysuwanych szufladach znaleźć można krótkie teksty młodych ludzi żyjących w Wiedniu i ich spojrzenie na to miasto. Tutaj też znajduje się archiwum, księgarnia oraz kawiarnia, w której serwowane są m.in. specjały kuchni izraelskiej oraz żydowskiej. W ofercie nie brakuje tez izraelskich piw i koszernych win.
Nieco mniej eksponatów oferuje druga siedziba Muzeum Żydowskiego przy Judenplatz. Ciekawym elementem kompozycyjnym jest tam jednak połączenie średniowiecza i współczesności. Długim piwnicznym korytarzem utrzymanym w minimalistycznej scenerii, przy towarzyszących dźwiękach pieśni żałobnej, przechodzi się do części archeologicznej, gdzie można zobaczyć ruiny średniowiecznej synagogi żydowskiej. Wśród których również słyszymy tradycyjne żydowskie pieśni. W moim odczuciu właśnie ta część ekspozycji sprawia, ze na chwilę możemy się przenieść w czasie i znaleźć w nieco innym wymiarze. Parter muzeum to współczesna część wystawy, co ciekawe, znaczenie trudniejsza w odbiorze, łącząca videoinstalacje (dotyczące np. postrzegania wolności) z fotografiami oraz elementami kompozycji przestrzennej. Ta część muzeum przypadnie do gustu osobom, które niechętnie reagują na tłumy w muzeum. Ci, którzy od muzeum oczekują potężnej dawki informacji, z pewnością bardziej odnajdą się w filii przy Dorothegasse.
Anna Maria Gacek
Informacje praktyczne:
Do obydwóch siedzib najlepiej dojechać na stację metra Stephansplatz (U1, U3) i stamtąd udać się do muzeum. Odległość pomiędzy filiami Muzeum Żydowskiego wynosi ok. 600 m i jej pokonanie pieszo zajmuje mniej niż 10 minut. Bilet wstępu – uprawniający do wejścia do obu filii muzeum w ciągu 4 dni od daty wystawienia – kosztuje 10 euro. Dla studentów do 27 roku życia- 8 euro. Do zakupu biletu za 5 euro uprawnione są osoby pełniące służbę cywilną i reprezentacyjną. Bilet grupowy: 7 euro od osoby (40 euro kosztuje oprowadzanie po muzeum), dzieciom i młodzieży do 18 roku życia przysługuje bezpłatny wstęp, podobnie jak klasom szkolnym, które są jednak zobowiązane do uiszczenia opłaty za oprowadzanie w wysokości 20 euro.
