Zaburzenia lękowe należą do najczęściej występujących schorzeń psychicznych i dotyczą około 25% populacji. Oznacza to, iż co czwarty człowiek cierpi co najmniej raz w trakcie swojego życia na nerwicę lekową. Wśród kobiet zaburzenia lękowe w różnych postaciach występują znacznie częściej niż wśród mężczyzn – przyczyna tego stanu rzeczy nie została dotychczas wyjaśniona.

Osoby dotknięte schorzeniem są najcześciej w wieku między 20 i 45 rokiem życia; po tym okresie częstotliwość choroby znacznie spada. Ogólnie rzecz biorąc są to zdrowi fizycznie i psychicznie ludzie, którzy na pozór nagle rozwijają niekontrolowany strach np. przed zwierzętami, chorobami, innymi ludźmi lub wreszcie przed strachem samym w sobie. W przeciwieństwie do fizjologicznego „normalnego“ odczuwania strachu ich system alarmowy w mózgu znajduje się ciągle w stanie podwyższonej uwagi i gotowości reakcji także wówczas, gdy nie ma ku temu obiektywnych powodów. Wewnętrzna lampka alarmowa na okrągło świeci na czerwono a systemy, które odpowiedzialne są za gotowość do walki lub ucieczki, znajdują sią w stanie trwałego pobudzenia. Objawia się to opisanym już permanentnym stanem troski, wewnętrznego niepokoju i napięcia.

Zgodnie z obecnym stanem wiedzy zaburzenia lekowe bazują na destabilizacji systemów w mózgu, które odpowiedzialne są za ostrzeganie i alarm, ewentualnie odwołanie alarmu.

Stan ten może być związany z faktem iż :

• Centrala alarmowa w ciele migdałowatym jest hyperaktywna
• Cały system ostrzegania jest zbyt wrażliwie nastawiony i reaguje tym samym przesadnie mocno nawet na mało znaczące wydarzenia
• „Rozsądek“ jako system kontroli strachu nastawiony jest zbyt słabo- sygnały uspokojenia nie zostaja przez niego wystarczajaco rejestrowane

Przyczyny chorobliwego strachu są bardzo różnorodne i kompleksowe. Najcześciej ma on podłoże wieloczynnikowe. Przede wszystkim sposób w jaki sytuacje wywołujące strach są przez nas postrzegane, interpretowane i przetwarzane zależy od takich czynników jak stan psychiki, poziom stresu i predyspozycje rodzinne.

Przede wszystkim w pierwszych latach naszego życia uczymy sie , jak obchodzić się z różnymi uczuciami. Także radzenie sobie z uczuciem strachu jest w dużym stopniu uzależnione od tago, jakie zachowania zaobserwowaliśmy u rodziców , rodzeństwa lub innych ważnych osób, jak one same reagowały na lęki innych, np. dziecka. Przesadnie ostrożny, nadopiekuńczy styl wychowania może w niektórych przypadkach sprzyjać rozwojowi zaburzeń lękowych. Ale skłonność do lęków może wykształcić się także w wieku dorosłym. Sytuacja, która wcześniej odbierana była jako zupełnie neutralna jak np. jazda metrem, może poprzez negatywne doświadczenie lub przeżyty w metrze atak paniki doprowadzić do tak silnej reakcji lękowej, że osoba nią dotknięte nie będzie więcej w stanie wsiąść do pociągu metra.

Także na stale podwyższony poziom stresu nasz organizm reaguje często uczuciami przeciążenia i strachu. Przyspieszona akcja serca, suchość w ustach, wilgotne dłonie, trudności w koncentracji to niektóre tylko symptomy psychicznego obciążenia. U ludzi z niskim poziomem napięcia w organizmie proces powstawania reakcji ląkowej trwa zwykle znacznie dłużej niż u tych , których wewnętrzne napiecie jest z natury podwyzszone.
W powstawaniu schorzeń lękowych grają także pewną rolę czynniki dziedziczne. Liczne badania wsazują na to, iż w niektórych rodzinach zaburzenia te wastępuja ze zwiększoną częstotliwością. Tak więc dzieci pacjentów z nerwicą lękową mają wyższe ryzyko, iż same na nią zapadną.
Ale również schorzenia somatyczne, takie jak np. nadczynność tarczycy lub choroby serca mogą tworzyć podłoże dla zaburzeń lękowych.

Zaburzenia te występuja w bardzo wielu postaciach i mają różny przebieg.
Dzieli się je na:
• Uogólnione zaburzenia lękowe
• Napady paniki
• Agorafobie
• Fobie socjalną
• Specyficzne postacie fobii

Więcej informacji o poszczególnych postaciach zaburzeń lękowych znajdziecie Państwo w następnych artykułach z tej serii.

Mgr Grażyna Walega