Dlaczego w przypadku traumatycznych przeżyć ważna jest szybka interwencja i pomoc terapeutyczna?
Po wstrzęsającym wydarzeniu jest sprawą dużej wagi, aby osoba dotknięta otrzymała w ciągu 24 godzin pomoc terapeutyczną, by mogła ona opowiedzieć o swoich przeżyciach, zrzucić z siebie balast z nimi związany .Jest to istotne z wielu powodów.
Pierwszy z nich wiąże się z istotą urazu psychicznego. Bezpośrednio po wstrząsajacym wydarzeniu osoba w nim uczestnicząca jest wewnętrznie rozdarta pomiędzy dwiema tendencjami. Z jednej strony zalewają ja powracajace obrazy przezytego zdarzenia. Z drugiej strony działa na nią mechanizm psychiczny, który z dużą mocą przeciwstawia się temu i usiłuje zablokować potop obrazów ,wspomnień. Jeśli zabraknie w takiej sytuacji profesjonalnej opieki terapeutycznej powstaje niebezpieczeństwo, że mechanizm ten nazywany w języku fachowym „wyparciem do podświadomości“ przeważy. W konsekwencji może to poważnie utrudnić a nawet uniemożliwić konfrontację z traumatycznym wydarzeniem.Do pozytywnego poradzenia sobie z nim są natomiast niezbędne te wspomnienia -obrazy i należące do nich opisy.
Oprócz tego szybka interwencja psychologiczna jest potrzebna , aby osobę dotkniętą urazem przygotować na stany psychiczne, obciążające myśli i uczucia, z którymi zostanie ona najprawdopodobniej skonfrontowana w następnym czasie i w tym najwcześniejszym stadium przekonać ją, iż reakcje te (zarówno aktualne jak i przyszłe) są stanem w pełni normalnym.
Poza tym wsparcie psychiczne, którego doświadcza ofiara ,poczucie, iż nie jest pozostawiona sama sobie, że inni za nią stoja i chcą jej pomóc jest niezbędne, aby ten trudny czas przetrwać. Adekwatna pomoc ze strony otoczenia umożliwia powrót do normalności.
Traumatyczne wydarzenie katapultuje jego uczestnika w ciągu paru sekund w całkiem inny, obcy świat. Wczesna interwencja pomaga dzięki rekonstrukcji traumatycznych przeżyć z chaosu panujacego w jego głowie przywrócić znowu pewien ład ,a fakt, iż może ona o nich opowiedzieć oraz zwierzyć się ze swoich uczuć, prowadzi do powstania struktury i jasności.
Z traumatycznym przezyciem można poradzić sobie tylko wtedy, jeśli dopuści się do świadomości związane z nim uczucia ( patrz: część 2). Konfrontacja z nimi jest zwykle bardzo bolesna, jednakże z każdą nową próbą bol ten staje się trochę mniejszy i bardziej znośny. Tym samym u osoby z urazem psychicznym zmniejsza się strach, iż z bólu może ona zwariowac, stracic kontrolę nad sobą. Kluczem do poprawy jest więc otwarcie się, dopuszczenie do siebie bólu i innych negatywnych emocji.
Strategia przeciwna, próby niedopuszczania do siebie tych uczuć prowadzi zwykle do zaburzeń psychicznych i chorób somatycznych. Płacz może być rzeczą bardzo oszyszczającą, pomocną, odciążającą. Nie czas bowiem leczy w tym przypadku rany, lecz powtarzająca się konfrontacja z bolesnymi emocjami. Ucieczka od nich natomiast rany te pogłębia. Przez Każda kolejna konfrontacja otwiera przepaść, tyle tylko, że za każdym razem bedzie ona trochę mniejsza a upadek niższy.
Ludzka psychika pracuje nad poradzeniem sobie z traumą zwykle wielofazowo.
Faza I. Porazenie, znieczulenie
Na początku osoba po traumatycznym przeżyciu czuje się jak porażona, ma wrażenie, że nie jest w stanie dalej z nim żyć . Przeżyta sytuacja wydaje się być snem, czymś nierealnym, co nigdy się nie wydarzyło, związane z nią uczucia są blokowane. To uczucie znieczulenia funkcjonuje jak rodzaj zderzaka, który ma ochraniać przed zbyt silnymi , gwałtownymi uczuciami. Osoby z zewnątrz interpretują tę reakcję niestety często jako brak współczucia i empatii lub uważają błędnie, iż osoba dotknięta nieszczęściem jest bardzo dzielna i silna psychicznie.
Faza II- faza aktywności
Szukanie ucieczki w pracy ,dużej aktywności, udzielaniu się dla innych, może przynieść na pewien okres ulgę. Nie jest ono jednak skuteczną strategią , ponieważ spycha na plan drugi zainteresowanie i pomoc, której potrzebuje straumatyzowana osoba.
Faza III- faza konfrontacji z rzeczywistością
Np. powrót na miejsce zdarzenia, wzięcie udziału w pogrzebie, przeczytanie artykułu w gazecie na temat zdarzenia- wszystko to może pomóc uporać się psychicznie z urazem , naturalnie pod kierunkiem doświadczonego psychologa lub psychoterapeuty.
Faza IV – faza pokonania kryzysu
Wymaga gotowości i woli konfrontacji z traumatycznym wydarzeniem- osoba dotknięta jest gotowa o nim myśleć, mówić a nocą o nim śnić.
Wsparcie i udział innych osób mogą ten proces ułatwić i przyspieszyć.Szczególnie dużo, może straumatyzowanej osobie przynieść podzielenie się swoimi przeżyciami z innymi osobami, które dzielą ich los. Bariery są łatwiejsze do pokonania, kontakty międzyludzkie mogą się pogłębić i być bardzo pomocne.
W nastęnej części artykułu konkterne rady dla osób po traumatycznych przeżyciach
Grażyna Wałęga